گروه های سازگاری رویشی در جدایه های قارچ fusarium solani، عامل پوسیدگی ریشه لوبیا در استان زنجان

به منظور شناسایی فوزاریوم های مرتبط با ریشه لوبیا در استان زنجان، نمونه برداری در تابستان 1389 از مناطق مهم کشت لوبیا در استان زنجان انجام شد. 50 جدایه فوزاریوم از ریشه های گیاهان بیمار جداسازی گردید و شناسایی آن ها با استفاده از کلیدهای معتبر انجام شد. به این ترتیب هشت گونه مختلف فوزاریوم شناسایی گردیدند. این گونه ها شامل fusarium solani، fusarium sp.، f. acuminatum، f. equiseti، f. oxysporum، f. crookwellense، f. sambucinum و f. semitectum می باشند که در این میان گونه هایfusarium.sp. ، f. crookwellense و f. semitectum بر روی لوبیا برای اولین بار در کشور گزارش می گردند. جهت مقایسه شدت تهاجم گونه های مختلف فوزاریوم بر روی ریشه لوبیا، چند شاخص مختلف شامل شدت بیماری در اندام های هوایی، طول اندام های هوایی گیاه، طول ریشه، طول نکروز ریشه، وزن خشک ریشه و وزن خشک اندام های هوایی، مورد مقایسه قرار گرفت. تمام گونه ها، بیماریزایی قابل توجهی را بر روی ریشه لوبیا ایجاد کردند و شدت بیماری ایجاد شده توسط آن ها بر روی لوبیا دارای تفاوت معنی دار بود. توانایی تهاجم بین 10 جدایه قارچ f. solani به عنوان گونه مهم در منطقه، نیز مورد مقایسه قرار گرفت. بر اساس دو شاخص شدت بیماری در اندام های هوایی و طول نکروز ریشه، جدایه ها در چند گروه قرار گرفتند. با این حال بسیاری از جدایه ها در یک گروه قرار گرفتند. آنالیز همبستگی پیرسون نیز نشان دهنده وجود همبستگی معنی دار مثبت بین این دو شاخص بود. در ادامه، سازگاری رویشی 42 جدایه f. solani که شامل 12 جدایه شناسایی شده در این تحقیق به علاوه 30 جدایه f. solani جداسازی شده از لوبیا در استان زنجان طی فصل زارعی 1388(کلکسیون آزمایشگاه قارچ شناسی دانشگاه زنجان)، با استفاده از جهش یافتگان نیت مطالعه شد. سپس فنوتیپ جهش یافتگان نیت بر اساس مشخصات رشدی آن ها در محیط mm حاوی منابع مختلف نیتروژن تعیین گردید. برای انجام آزمون های خودسازگاری جدایه ها، جهش یافته های نیت هر جدایه به روش های مختلف فنوتیپ nitm با nit1 یا nit3 و یا nit1 با nit3 مورد آزمون قرار گرفتند. آزمون مکمل سازی و تعیین گروه های سازگاری رویشی برای جدایه های خود سازگار صورت گرفت. جدایه هایی که قادر به تشکیل هتروکاریون های پایدار بودند، سازگار رویشی محسوب شدند. بر این اساس جدایه ها در شانزده گروه vcg قرار گرفتند که چهار گروه از آن ها تک عضوی و بقیه چند عضوی بودند. که به دلیل وجود جدایه های پل، اعضاء 12 گروه در هم ادغام شده گروه نسبتاً بزرگی را به وجود آوردند. در نهایت جدایه ها در پنج گروه vcg قرار گرفتند.